دعا

دعا شفاى هر دردى است .

ـ امام صادق (ع ) : بر تو باد به دعاکردن , زیرا که آن شفاى هر دردى است .

ـ مـحـمـد بن مسلم : به امام باقر (ع )عرض کردم : (آیا) پیامبر خدا (ص ) فرموده است که این دانه سیاه , بجز مسمومیت , هر دردى را شفا مى دهد؟
فرمود : آرى , سپس فرمود : آیا تو را خبر ندهم از چیزى که هر درد و سمى را درمان مى کند؟
عرض کردم : آرى ,فرمود : دعا.

دعا انواع بلاها را دفع مى کند.

ـ امام على (ع ) : موجهاى بلا را پیش ازآن که بلا سر رسد از خود دفع کنید , سوگند به آن که دانه را شـکـافت و مردمان را بیافرید بلا به سوى مؤمن شتابنده تر مى آید تا شتاب سیلاب از فراز تپه به فرود آن و از تاخت اسبهاى تاتارى .

ـ امواج بلا را با دعا پس زنید ,بلادیده اى که بلا جانش را به لب رسانده است نیازش به دعا بیشتر از عافیت چشیده اى نیست که از بلا در امان نیست .

ـ امـام صـادق (ع ) : هر که نگران باشد که بلایى به او برسد و پیش از رسیدن بلا دعا کند , خداوند عزوجل هرگز آن بلا را به او نرساند.
ـ امام کاظم (ع ) : همانا دعا به مقابله بلا مى رود و تا روز قیامت در برابر هم مى ایستند.
ـ امام سجاد (ع ) : دعا بعد از نازل شدن بلا سودى ندارد.
ـ امـام على (ع ) : همانا خداى سبحان را خشمها و کیفرهایى است , پس هرگاه بر شما فرود آمدند آنها را با دعا دور سازید , زیرا که بلا را چیزى جز دعا دور نمى کند.
ـ پیامبر خدا (ص ) : درهاى بلا را با دعاببندید.
ـ درهاى بلاها را با استغفار ببندید.

پیشدستى در دعا.

قرآن .

))چـون بـه آدمى گزندى رسد به پروردگارش روى مى آوردو او را مى خواند آن گاه چون به او نـعـمـتـى بخشد همه آن دعاها را که پیش از این کرده بود از یاد مى برد و براى خداهمتایانى قرار مـى دهـد تـا مـردم را از طـریـق او گـمـراه کـنـد بـگو : اندکى از کفرت بهره مند شو , که تو از دوزخیانى ((.
))چون به آدمى گزندى رسد , چه بر پهلو خفته باشد و چه نشسته یا ایستاده ما را به دعا مى خواند و چـون آن گزند را از اودور سازیم , چنان مى گذرد که گویى ما را براى دفع آن گزندى که به او رسیده بود هرگز نخوانده است اعمال اسرافکاران اینچنین در نظرشان آراسته شده است ((.
))یـا آن کـه درمـانـده را چون بخواندش پاسخ مى دهد و گرفتارى از او دور مى کند و شما را در زمین جانشین پیشینیان مى سازد آیا معبودى با خداست ؟
چه اندک پند مى گیرید((.
ـ پیامبر خدا (ص ) : در هنگام آسایش خود را به خدا بشناسان تا در هنگام گرفتارى و سختى تو را بشناسد.
ـ امـام صـادق (ع ) : کـسـى کـه در دعـا کردن پیشدستى کند (همیشه دعا کند نه فقط موقع بلا وگـرفـتـارى ) , هـرگـاه بـلا بـر او نازل شود دعایش اجابت گردد و فرشتگان گویند : صدایى آشناست و از آسمان (درگاه خدا) پوشیده نماند اما کسى که در دعا کردن پیشدستى نکند , چون بلا به اورسد دعایش مستجاب نشود و فرشتگان گویند : ما این صدا را نمى شناسیم .

ـ امام باقر (ع ) : سزاوار است که مؤمن در هنگام خوشى و آسایش همان گونه دعا کند که در هنگام سختى و گرفتارى .

ـ خداى تعالى به داود , صلوات اللّه علیه , وحى فرمود که : در زمان آسایش و خوشى به یاد من باش , تا من در هنگام سختى وگرفتارى دعایت را اجابت کنم .

ـ امـام سـجاد (ع ) ـ در مناجات خویش : مرا از آنان قرار مده که خوشى سرمستشان مى کند و بلاو گـرفتارى از پایشان در مى آورد اینان فقط زمانى تو را مى خوانند که گرفتار شوند و تنهاهنگامى به یاد تو مى افتند که به مصیبتى سخت گرفتار آیند , در این هنگام در برابر تو به خاک مى افتند و دست خواهش به سویت بر مى دارند.
ـ پـیـامـبـر خدا (ص ) : هرگاه بنده در روزگار خوشى به یاد پروردگارش باشد , خداوند او را از بلامى رهاند.
تشویق به دعاکردن براى هرحاجتى .

ـ پیامبر خدا (ص ) : براى هر حاجتى که دارید , حتى اگر بند کفش باشد , دست خواهش به سوى خداى عزوجل دراز کنید, زیرا که تا اوآن را آسان نگرداند آسان (و برآورده ) نشود.
ـ هر یک از شما باید تمام نیازهاى خود را از خدا درخواست کند , حتى اگر بند کفشش پاره شد آن را از خدا بخواهد.
ـ خـداونـد بـه مـوسـى وحـى فـرمود که : اى موسى ! هر چه نیاز دارى از من بخواه , حتى علوفه گوسفند و نمک خمیرت را.
ـ امـام صادق (ع ) : برشمابادبه دعاکردن , زیرا با هیچ چیز به مانند دعا به خدا نزدیک نمى شویددعا کـردن بـراى هیچ امر کوچکى را , به خاطر ناچیز بودنش رها نکنید , زیرا حاجتهاى کوچک نیز به دست همان کسى است که حاجتهاى بزرگ به دست اوست .

ـ امام باقر (ع ) : حاجتهاى کوچک خودرا خرد و کم اهمیت مشمارید , زیرا محبوبترین مؤمنان نزد خداى تعالى کسى است که بیشتردرخواست کند.
ـ پیامبر خدا (ص ) : هر یک از شما بایدحاجت خود را از پروردگار خویش بخواهد , حتى نمک را از او بخواهد و حتى بند کفش خودرا از او بخواهد.

دعا کلید اجابت است .

قرآن .

))چـون بـنـدگان من درباره من از تو بپرسند , بگو که من نزدیکم و به نداى کسى که مرا بخواند پاسخ مى دهم پس , باید به نداى من پاسخ دهند و به من ایمان آورند تا راه راست یابند((.
))پـروردگـارتـان گـفـت : بخوانید مرا تا شما را پاسخ گویم آنهایى که از پرستش من سرکشى مى کنند زودا که با خوارى به جهنم درآیند((.
ـ پـیـامبر خدا (ص ) : خداى تبارک و تعالى هرگاه پیامبرى را مى فرستاد به او مى فرمود : هرگاه امر ناخوشایندى تو را اندوهگین ساخت مرا بخوان پاسخت را مى دهم خداوند این را به امت من نیز ارزانى داشته است , آن جاکه مى فرماید : ((مرا بخوانید تا شما را پاسخ گویم((.
ـ امام صادق (ع ) درباره آیه ((رحمتى که خدا بر مردم بگشاید کسى نتواند که بازش دارد)) فرمود : آن رحمت دعاست .

ـ دعا مخزن اجابت است , همچنان که ابر مخزن باران است .

ـ امام على (ع ) : هر که از خدا اذن بخواهد خداوند به او اذن دهد.
ـ هر که در (رحمت ) خداى سبحان رابکوبد آن در به رویش باز شود.
ـ امام صادق (ع ) : هیچ درى نیست که کوبیده شود , مگر آن که بزودى به روى کوبنده باز گردد.
ـ امـام حسن (ع ) : خداوند عزوجل باب مسالت (و دعا) را به روى هیچ کس نگشود, که باب اجابت را به روى او بسته باشد.
ـ پـیامبر خدا (ص ) : هر کس از شما که دردعا به رویش گشوده شد , درهاى اجابت نیز به رویش گشوده شده است .

ـ خـدا رانـسـزد کـه در دعا رابراى بنده اى بگشاید و در اجابت را به رویش ببندد خدا کریمتر ازآن است که چنین کند.
ـ هرگاه خداوند بخواهد که خواهش بنده اى برآورد اجازه (و توفیق ) دعا کردن به او عطافرماید.
ـ هـر کـه چـیـزى را آرزو کـنـد و آن چیز مورد رضاى خداى عزوجل باشد , از دنیا نرود تا آن که خداوند بدو عطا فرماید.
ـ امام صادق (ع ) : بسیار دعا کن , زیرادعا کلید هر رحمتى است و مایه روا شدن هر حاجتى و آنچه نـزد خداست جز با دعا به دست نمى آید هیچ درى نیست که بسیار کوبیده شود مگر آن که بزودى به روى کوبنده باز گردد.
ـ بـزنـطـى : بـه حـضـرت رضـا (ع ) عـرض کـردم : فـدایـت شوم , من چند سال است که از خدا حـاجـتى مى خواهم و از تاخیر در اجابتش در دلم شبهه اى پدید آمده است حضرت به من فرمود : بـگـوبـدانم اگر من سخنى به تو بگویم آیا به آن اعتماد مى کنى ؟
عرض کردم : فدایت شوم , اگر بـه سـخـن شـمـا اعـتـمـاد نـکـنم به چه کسى اعتماد کنم ؟
حضرت فرمود : پس , به خدا بیشتر اعـتـمـادداشـتـه باش , زیرا خداوند به تو وعده (اجابت ) داده است مگر نه این که خداى تبارک و تعالى مى فرماید : ((هرگاه بندگانم درباره من از تو پرسند ))؟
.

شرایط استجابت دعا.

ـ امام صادق (ع ) : آداب دعا را رعایت کن اگر شرایط دعا را به جا نیاوردى منتظر اجابت مباش و بدان که اگر خدا ما را به دعاکردن فرمان نداده بود ولى ما خالصانه او را مى خواندیم , باز از روى فضل و کرم اجابت مى کرد , چه رسد به این که خودش اجابت دعاى کسى را که شرایط آن را به جا آورد ضمانت کرده است .

در این جا مهمترین شرایط استجابت دعا را که از معصومین (ع ) روایت شده است ذکرمى کنیم :.
1 ـ شناخت .

ـ پـیـامـبر خدا (ص ) : خداوند عزوجل مى فرماید : هر کس با آگاهى از این نکته که سود و زیان به دست من است , از من چیزى بخواهد اجابتش مى گویم .

ـ امام صادق (ع ) در پاسخ به گروهى که از آن حضرت پرسیدند : چرا ما دعا مى کنیم اما مستجاب نمى شود؟
فرمود: چون کسى رامى خوانید که نمى شناسیدش .

ـ در بـاره آیـه ((پـس , دعوت مرااجابت کنند و به من ایمان آوردند)) فرمود : یعنى بدانند که من مى توانم آنچه را از من مى خواهند به آنان بدهم .

2 ـ عمل کردن به مقتضاى شناخت .

قرآن .

))اى بـنـى اسرائیل : نعمتى را که به شما ارزانى داشتم , به یاد بیاورید و به عهد من وفا کنید تا به عهد شما وفا کنم و از من بترسید((
ـ پیامبر خدا (ص ) : کسى که دعا کند وعمل نکند , مانند کسى است که با کمان بى زه تیر اندازد.
ـ آن اندازه که نمک براى غذا کافى است , همراه با کار خیر, دعاکردن کافى است .

ـ امـام عـلـى (ع ) در پـاسـخ ‌بـه ایـن سـؤال کـه : خـداونـد فرموده است ((مرا بخوانید , اجابتتان مـى کـنـم ))پـس , چرا دعا مى کنیم ولى دعایمان اجابت نمى شود؟
فرمود : زیرا دلهاى شما هشت خـیـانـت کرده است : نخستین آنها این است که شما خدا را شناختید اما حق او را چنان که بر شما واجـب کـرده اسـت ادا نـکردید , بنابر این , شناخت شما به کارتان نیامد وقتى درها و راههاى دعا رابسته ایدچه دعایى از شما مستجاب مى شود؟
.
ـ امـام صـادق (ع ) ـ : نـیز در پاسخ به همین پرسش ـ : زیرا شما به عهد و پیمان خدا وفا نمى کنید خداوند مى فرماید : ((به عهد من وفاکنید به عهد شما وفا مى کنم )) به خدا قسم اگر به عهد خدا وفا مى کردید , خداوند به عهد و پیمان شما وفا مى کرد.
ـ خداوند به موسى وحى فرمود : که اى موسى ! مرا با دل پاک و زبان راست بخوان .

ـ امـام صادق (ع ) : هرگاه بنده با نیتى راست و درست و دلى با اخلاص , خداى تبارک و تعالى را بـخـوانـد و بـه عهد خداى عزوجل نیزوفاکند دعایش مستجاب مى شود اما اگر خداوند عزوجل را بـدون نـیـت و اخلاص بخواند , دعایش اجابت نشود مگر نه این که خداوند متعال مى فرماید : ((به عهد من وفا کنید به عهد شما وفا مى کنم )) ؟
پس کسى که وفا کند وفا مى بیند.
3 ـ پاکى درآمد.
ـ امام على (ع ) : بهترین دعا دعایى است که از سینه اى پرهیزگار و دلى پاک برخیزد.
ـ پـیـامـبـر خـدا (ص ) : هـمـانـا بـنـده دستش را (براى دعا) به درگاه خدا بالا مى برد در حالى که خوراکش حرام است , با چنین حالى , چگونه دعایش مستجاب شود؟
.
ـ در پـاسـخ بـه کـسـى که عرض کرد : دوست دارم دعایم پذیرفته شود , فرمود : خوراکت را پاک گردان و حرام وارد معده خود مکن .

ـ در آمدت را پاک کن تا دعایت مستجاب شود, زیرا هرگاه آدمى لقمه [حرام ] به دهان خود ببرد تا چهل روز دعایى از اوپذیرفته نمى شود.
ـ در حدیث قدسى : از تو دعا کردن است و از من اجابت نمودن , پس , هیچ دعایى از من محجوب نماند مگر دعاى حرامخوار.
ـ امـام صـادق (ع ) : هر که خوشحال مى شود که دعایش مستجاب گردد کسب و کار خود را پاک گرداند.
ـ هر یک از شما که مى خواهد دعایش مستجاب شود درآمد خود را پاک کند و حق مردم رابپردازد دعـاى هیچ بنده اى که مال حرامى در شکمش باشد یا مظلمه کسى به گردنش باشد , به درگاه خدا بالا نمى رود.
ـ روایـت شـده است که موسى (ع )مردى را دید که به شدت زارى مى کند و دستهایش را به سوى آسـمـان بالابرده , دعا و تضرع مى کند پس , خداوند به موسى (ع )وحى کرد : اگر او چنین و چنان هم مى کرد دعایش مستجاب نمى شد , زیرا در شکمش (خوراک ) حرام جاى دارد و برپشتش حرام و در خانه اش حرام .

4 ـ حضور و رقت قلب در هنگام دعا.
ـ پیامبر خدا (ص ) : بدانید که خداوند ,دعایى را که از دلى غافل و بى خبر باشد نمى پذیرد.
ـ بدانید که خداوند از دل غافل دعایى را نمى پذیرد.
ـ در پاسخ به این پرسش که اسم اعظم خدا چیست ؟
فرمود : همه اسمهاى خدا اعظمند پس , دل خود را از هر چه جز اوست خالى گردان و آن گاه به هر نامى که خواهى بخوانش .

ـ امام على (ع ) : خداوند دعاى دل غافل را نمى پذیرد.
ـ امـام صادق (ع ) : خداى عزوجل دعایى را که از دلى غافل و بى توجه سرزند اجابت نمى کند پس , هـرگـاه دعـا کـردى بـا دلـت (بـه خدا)روى آر و یقین بدان که در این صورت دعایت مستجاب مى شود.
ـ خداوند دعایى را که با سنگدلى همراه باشد مستجاب نمى کند.
ـ پیامبر خدا (ص ) : دعا کردن را درهنگام رقت قلب غنیمت شمرید , که رقت قلب , رحمت است .

ـ امام صادق (ع ) : هر زمان که بدنت به لرزه درآمد و چشمانت گریان شد و دلت تپیدن گرفت آن لحظه را (براى دعا کردن ) غنیمت شمار , که به تو توجه شده است .

ـ هـر زمـان که به یکى از شما رقت قلب دست داد , دعا کند , زیرا قلب تا خالص و پاک نشود رقت نمى یابد.

موانع اجابت دعا.

1 ـ گناه .

ـ امام باقر (ع ) : (گاه ) بنده از خداوند حاجتى را مى خواهد و از شان خداست که آن را درآینده اى نزدیک یا با تاخیر برآورده سازد , اما بنده بعدا مرتکب گناهى مى شود پس , خداوندتبارک و تعالى بـه فـرشـتـه مـى گـویـد : حـاجـت او بر میاور و او را از آن محروم گردان , زیرا که اوخود را در معرض خشم من نهاد و مستوجب محرومیت از سوى من شد.
2 ـ ستم .

ـ امام على (ع ) : خداوند عزوجل به عیسى بن مریم (ع ) وحى فرمود که : به اشراف بنى اسرائیل بگو که من دعاى هیچ یک از شماو هیچ یک از کسانى را که مظلمه اى به گردن دارند اجابت نمى کنم .

ـ امـام صـادق (ع ) : خـداونـد عـزوجـل مـى فـرمـایـد: سوگند به عزت و جلالم که دعا و نفرین سـتـمـدیده اى را در حق ستم کننده بدو که خودنسبت به دیگرى چنان ستمى را روا داشته است اجابت نمى کنم .

ـ از انـدرزهـاى خـداى تـعـالى به عیسى (ع ) : اى عیسى ! به ستمگران بنى اسرائیل بگو : در حالى کـه زیرپاهاى شما حرام قرار داردو در خانه هایتان بت , مرا مخوانید , زیرا من سوگند خورده ام که هر کس مرا بخواند پاسخش رابدهم و پاسخ من به آنان تا زمانى که (از محفل دعا) پراکنده شوند , نفرین کردن بر ایشان است .

ـ امـام صادق (ع ) : هر گاه مردى ستم بیندو به ستمگر خود نفرین کند , خداوند عزوجل فرماید : کس دیگرى هم هست که مى گوید به اوستم کرده اى و تو را نفرین مى کند اگر خواهى نفرین هر دوى شما رامستجاب کنم و اگر خواهى به تاخیر اندازم تا مشمول عفوم شوید.
3 ـ ناسازگارى دعا با حکمت خداوند.
ـ امـام عـلـى (ع ) : کرم خداى سبحان باحکمت او تضاد پیدا نمى کند , از این روست که هر دعایى مستجاب نمى شود.
ابن سینا مى نویسد : علت اجابت دعا تلاقى و توافق اسباب و علل است با هم , بنا به حکمتى الهى به ایـن معنا که دعاى کسى که درباره چیزى دعا مى کند و سبب تحقق آن چیز از سوى آفریدگار با هـم تـلاقـى مـى کـنند بنابر این , اگر سؤال شود که : آیا ممکن است آن چیز بدون دعا وتوافق و سـازگـاریـش با آن دعا تحقق پیدا کند؟
مى گوییم : خیر , زیرا علت آن هر دو یکى مى باشد و آن آفـریـدگـارى اسـت که سبب هستى یافتن آن چیز را دعا قرار داده است همچنان که سبب سالم شـدن بـیمار را خوردن دارو قرار داده است و تا بیمار دارو مصرف نکند بهبودنمى یابد دعا نیز این گونه است چیزى که براى تحقق یافتنش دعا مى کنیم , بنا به حکمتى , برحسب قضا و قدر الهى بـا عـلت وجودى آن چیز تلاقى مى کند پس , دعا کردن لازم است وانتظار اجابت دعا نیز ضرورى است .

آداب دعا کردن .

1 ـ بسم اللّه گفتن .

ـ پیامبر خدا (ص ) : دعایى که با بسم اللّه الرحمن الرحیم آغاز گردد رد نمى شود.
2 تمجید خداوند.
ـ پیامبر خدا (ص ) : هر دعایى که با تمجید(خدا) آغاز نشود نافرجام است .

ـ امام صادق (ع ) : در کتاب امیر المؤمنین (ع )آمده است که پیش از درخواست چیزى از خدا باید او را سـتود پس , هرگاه خداى عزوجل را خواندى (ابتدا) او را تمجید کن (راوى مى گوید :) عرض کـردم : چـگـونـه تـمجیدش کنم ؟
حضرت فرمود : مى گویى : اى کسى که از رگ گردن به من نـزدیکتر است , اى کسى که میان انسان و دلش حائل مى شود , اى کسى که در بالاترین چشم انداز است , اى کسى که مانندندارد.
3 ـ صلوات فرستادن بر محمد و خاندانش .

ـ پـیـامبر خدا (ص ) : صلوات فرستادن شمابر من , دعاى شما را مستجاب مى گرداند و زکات (و مایه پاکیزگى ) اعمال شماست .

ـ امـام صادق (ع ) : دعا پیوسته در حجاب است تا آن گاه که بر محمد و بر خاندان محمد صلوات فرستاده شود.
ـ هـر کـه خـواهد از خداوند عزوجل حاجتى طلب کند , به صلوات فرستادن بر محمد و آل اوآغاز نـمـاید , سپس حاجتش را بخواهد و در پایان نیز بر محمد و آل محمد صلوات فرستد , زیراخداى عـزوجـل کـریمتر از آن است که آغاز و انجام دعا را بپذیرد و وسط را واگذارد , چرا که صلوات بر محمد و آل محمد از خداوند پوشیده نمى ماند.
ـ امـام عـلـى (ع ) : هـر دعایى , تا در آن بر محمد و آل محمد صلوات فرستاده نشود , از (ورود به ) آسمان ممنوع است .

4 ـ شفیع قراردادن صالحان .

ـ در دعاى معصومین (ع ) آمده است :خدایا! اگر گناهان من آبروى مرا نزد تو برده است و دعایم را از تـو مـحـجـوب کرده است پس , برمحمد و خاندان محمد صلوات فرست و به آبروى آنان , اى پروردگار من , دعایم را اجابت فرما.
ـ امام کاظم (ع ) : هرگاه خواستى از خداوند حاجتى طلب کنى , بگو : خدایا! به حق محمد و على از تو مسالت مى کنم , زیرا که آن دورا نزد تو منزلتى است .

ـ امام صادق (ع ) : همانا خداوند را فرستادگانى آشکار و فرستادگانى پنهان است پس , هر گاه به حق فرستادگان آشکار خدا از او چیزى خواستى به حق فرستادگان پنهانش نیز بخواه .

5 ـ اعتراف به گناه .

ـ امـام صادق (ع ) : (در دعا) ابتدا بایدخدا را ستود , سپس به گناه اعتراف نمود و آن گاه حاجت را خواست .

6 ـ تضرع و ابتهال  .

ـ خـداى تـعالى به موسى (ع ) وحى فرمود :اى موسى ! هرگاه مرا مى خوانى با ترس و هراس و بیم بخوان وروى در خاک نه وبا اعضاى ارجمند بدنت در برابرم سجده کن و در پیشگاه من با خوارى و فروتنى بایست و هرگاه بامن رازو نیاز مى کنى , با دلى هراسان و ترسان راز و نیاز کن .

ـ از اندرزهاى خداى تعالى به عیسى (ع ) : اى عیسى ! مرا چون شخص اندوهگین و در حال غرق که فـریادرسى ندارد , بخوان مرا جز با خوارى و زارى و خلوص مخوان , که هر گاه با چنین حالى مرا بخوانى اجابتت کنم .

ـ امـام حـسـیـن (ع ) : رسـول خـدا (ص ) درهـنگام ابتهال و دعا مانند بینوایى که غذا مى طلبد , دستانش را بالا مى برد.
7 ـ به جا آوردن دو رکعت نماز.
ـ امـام صـادق (ع ) : مـردى وارد مـسـجـد شـد ودو رکـعت نماز خواند و سپس از خداى عزوجل درخـواسـت کـرد رسول خدا (ص )فرمود : این بنده از پروردگارش زود خواهش کرد مرد دیگرى آمد و دو رکعت نماز خواند و سپس خداى عزوجل را ثنا گفت و بر پیامبر و خاندانش درود فرستاد در این هنگام رسول خدا (ص ) (به او)فرمود : بخواه که به تو داده مى شود.
ـ هرکه درست وضو بگیرد و دورکعت نماز بگزارد و رکوع و سجود آنها رابه طور کامل به جا آورد , سپس سلام گوید و خداى عزوجل و رسول خدا را مدح کند و آن گاه حاجتش را بخواهد هر آینه به جا خواهش کرده و هرکه به جا طلب خیر و خوبى کند نومید برنگردد.
8 ـ کوچک نشمردن هیچ دعایى .

ـ امام على (ع ) : خداى تبارک وتعالى اجابت خود را در دل دعا پنهان کرده است پس , هیچ دعایى را خرد و ناچیز مشمار , زیرا بساکه اجابت شود و تو ندانى .

9 ـ زیاد نشمردن خواسته .

ـ پـیامبر خدا (ص ) : خداوند مى فرماید : اگر دلهاى (همه ) بندگانم آرزویى همچون آرزوى دل خـوشـبـخت ترین بنده مرا بکنند (ومن آرزوى آنان را برآورم ) این آرزوها همچون سوزنى باشد که بـنـده اى از بـنـدگان من آن را درآب دریا فرو برد , زیرا که عطاى من کلام است و وعده من نیز کلام و هرگاه من به چیزى بگویم ((باش )) مى شود (به محض این که اراده هستى یافتن چیزى را کنم هستى مى یابد).
ـ خداى تعالى فرموده است : اگر اولین و آخرین و زنده و مرده و تر و خشکتان جمع شوند و هر یک هر چه خواهش دارد بخواهد ومن آنها را برآورم در ملک من کمترین اثر نگذارد.
ـ خـداونـد بـه یـکـى از پـیـامبرانش وحى فرمود که : اگر اهل هفت آسمان و زمین همگى از من خـواهـشـى کـنند و خواهش یکایک آنان را برآورم به اندازه پرپشه اى از ملک من کم نشود چگونه کاستى یابد ملکى که من سرپرست وخداوندگار آنم ؟
.
ـ از خداوند بخواهید, و زیاد بخواهید,زیرا هیچ چیز براى او زیاد و بزرگ نیست .

ـ امـام بـاقـر (ع ) : هـیـچ خـواسـتـه اى را زیـاد مشمارید , زیرا آنچه نزد خداست بیش از آن است که مى پندارید.
10 ـ بلند همتى در خواهش .

ـ امـام على (ع ) : در وصیت خود به فرزندش حسن (ع ) مى فرماید : باید براى خود آن چیزى را (از خـدا) بخواهى که جمال و نیکى آن برایت بماند و وبال و آزارش از تو دور ماند مال و ثروت براى تو نمى ماند و تو نیز براى آن نخواهى ماند.
ـ امام کاظم (ع ) : ابوذر از خوف خداچندان گریست که چشمش آسیب دید به او گفته شد : چرا دعـا نمى کنى که خدا چشمت را شفادهد؟
ابوذر گفت : از این کار غافل شده ام و اهمیت چندانى هم برایم ندارد گفتند : چه چیز تو رااز این کار غافل کرده و باز داشته است ؟
گفت : دو امر بسیار بزرگ : بهشت و دوزخ .

ـ ربـیعة بن کعب : روزى رسول خدا (ص )به من فرمود: اى ربیعه ! هفت سال به من خدمت کردى , آیـا از من چیزى نمى خواهى ؟
من عرض کردم : اى رسول خدا , مرا فرصتى ده تا بیندیشم صبح روز بعد که خدمت پیامبررسیدم فرمود : اى ربیعه ! حاجتت را بگو عرض کردم : از خداوند بخواه که مرا با تو به بهشت برد حضرت فرمود : چه کسى این را به تو یاد داد؟
عرض کردم : اى رسول خدا! هیچ کس به من یاد نداد , بلکه با خودم اندیشیدم و گفتم : اگر از ایشان ثروت بخواهم عاقبتش نابودى اسـت و اگـرعمر طولانى و اولاد (زیاد) بخواهم عاقبت همه آنان مرگ است ربیعه مى گوید : آن حـضرت لحظاتى سرش را پایین انداخت وسپس فرمود : این کار را مى کنم تو نیز با سجده زیاد مرا (در برآورده شدن این خواهش ازخدا) یارى رسان .

ـ امام صادق (ع ) : مردى خدمت رسول خدا(ص ) آمد و سلام کرد و مسلمان شد وسپس عرض کرد : اى رسول خدا , مرا مى شناسى ؟
حضرت فرمود : تو کیستى ؟
عرض کرد : من صاحب همان منزلى هـسـتم در طائف که شما در فلان روز از دوره جاهلیت بر من وارد شدید ومن گرامیتان داشتم پیامبر خدا(ص ) فرمود : خوش آمدى , حالا چه مى خواهى ؟
آن مرد عرض کرد : دویست گوسفند با چوپانان آنها رسول خدا (ص )دستور داد به او بدهند , آن گاه به اصحابش فرمود : این مرد همت آن را نداشت تا چیزى را از من بخواهد که آن پیرزن بنى اسرائیل از موسى (ع ) خواست  .

ـ در پاسخ به این سؤال که خواهش پیرزن از موسى (ع ) چه بود؟
فرمود : آن پیرزن گفت : این کار نـمـى کـنـم مـگر آن که چندکاربرایم بکنى : پایم را چابک گردانى , بینایى مرا به من بازگردانى جوانیم را به من برگردانى ومراباخودت دربهشت جاى دهى .

11 ـ دعا کردن براى همه .

ـ پـیـامبر خدا (ص ) : هر گاه یک نفر دعاکند, براى همه دعا کند , زیرا این دعا به اجابت نزدیکتر اسـت کـسى که پیش از دعا کردن براى خود براى چهل نفر از برادرانش دعا کند , آن دعا در حق آنان و در حق خودش مستجاب شود.
ـ امـام صـادق (ع ) : هـر کـس پـیـش از دعـا کـردن بـراى خـودش , چـهـل مـؤمـن را دعا کند دعایش مستجاب شود.
12 ـ دعاى پنهانى .

قرآن :.
))پرودگارت را در دل خودبه تضرع وترس , بى آن که صداى خودبلندکنى , هر صبح و شام یاد کن و از غافلان مباش ((.
ـ پیامبر خدا (ص ) : یک دعاى پنهانى برابراست با هفتاد دعاى آشکار.
ـ امام صادق (ع ) : عظمت ثواب دعا و تسبیحى را که بنده در خلوت خویش کند جز خداى تبارک و تعالى کس نداند.
13 ـ دعاى گروهى .

ـ امـام صـادق (ع ) : هیچ گاه چهار نفر فراهم نیامدند و براى مطلبى به درگاه خدا دعا نکردند , مگر این که با اجابت آن دعااز هم پراکنده شدند.
ـ هـرگـاه امر دشوار و ناگوارى براى پدرم پیش مى آمد زنان و کودکان را گرد مى آورد و سپس دعا مى کرد و آنها آمین مى گفتند.
مـیـان ایـن گـونـه خـبـرهـا و خبرهاى فقره پیشین مبنى بر فضیلت دعاى پنهانى مى توان این گـونـه سـازش داد کـه احـادیـث قبلى را حمل بر مواردى کرد که در جمع شدن براى دعا تاثیر اجتماعى وجود ندارد یا مواردى که شرع تنهایى وخلوت در آنها را مطلوب دانسته است مانند نماز شب ,اما احادیث دسته دوم مربوط به جاهایى مى شود که جمع شدن اثر اجتماعى دارد یا اختصاص به موارد خاصى دارد که در احادیث ذکر شده اند.
14 ـ خوشبین بودن به اجابت دعا.
ـ پیامبر خدا (ص ) : خداوند را با حال یقین به اجابت بخوانید.
ـ امام صادق (ع ) : هر گاه دعا کنى با دل (به خدا) روى آر و چنین پندار که حاجت و خواسته تو بر در خانه است .

ـ چون دعا کنى چنین خیال کن که حاجتت بر در خانه است .

15 ـ انتخاب زمان مناسب .

ـ پیامبر خدا (ص ) : هر که فریضه اى را اداکند , دعایش (در آن هنگام ) نزد خدا مستجاب است .

ـ امـام صـادق (ع ) : در سـه زمـان دعـا ازخداوند پوشیده نمى ماند : بعد از اداى فریضه , به هنگام بارش باران و هنگام پدیدارشدن نشانه اى از اعجاز خدا در زمین .

ـ پـیـامـبـر خـدا (ص ) : بـهـتـرین زمان براى این که خداى عزوجل را بخوانید سحرگاهان است سـپـس ایـن آیـه را که نقل سخن یعقوب (ع )است تلاوت کرد : ((بزودى از پروردگار خود براى شما آمرزش مى خواهم )) و فرمود : (دعا کردن براى ) آنها را به وقت سحر موکول کرد.
ـ امـام صـادق (ع ) : هر کس براى خدا از بیمارى عیادت کند , هر دعایى که آن بیمار براى اوبکند خداوند اجابت فرماید.
16 ـ پافشارى .

ـ امـام باقر(ع ): خداوندعزوجل پافشارى مردمان درخواهش از یکدیگر را ناخوش دارد اما این کار را نسبت به خودش دوست مى دارد.
ـ در تـورات آمـده اسـت : در دعـاپـافشارى کنید تا با اجابت دعا رحمت (خدا) شما را فراگیرد و عافیت به شما شادباش گوید.
ـ نیز در تورات ـ : کسى که به احسان و خوبى من امیدوار باشد در خواهش از من پافشارى کند.
ـ امام على (ع ) : در مسالت از خدا پافشارى کن تا درهاى رحمت به رویت گشوده شود.
ـ امـام بـاقر (ع ) : به خدا سوگند هیچ بنده مؤمنى در حاجت خود به درگاه خداى عزوجل اصرار نورزد , مگر آن که حاجتش را بر آورد.
ـ پیامبر خدا (ص ) : راستى که خداوند درخواست کننده مصر را دوست دارد.
ـ خـدا رحـمـت کـنـد بـنده اى را که از خداى عزوجل حاجتى بخواهد و در دعا (براى آن حاجت ) پافشارى کند , خواه دعایش اجابت شود و یا نشود.
ـ از سخنان نجوا آمیز خداى تعالى با موسى : اى موسى ! مانند آن کسى دعا کن (و مرابخوان ) که به آنچه نزد من است طمع بسته و رغبت دارد و از کرده خویش پشیمان است .

ـ نـیـز از هـمـین مناجاتها ـ : بنگر که وقتى از من مسالت مى کنى رغبت تو به آنچه نزد من است , چگونه مى باشد.

امورى که باید دعا کننده ترک کند.

1 ـ دعا براى چیزهاى ناشدنى و ناروا.
ـ امام على (ع ) : اى کسى که دعا مى کنى , آنچه را ناشدنى و نارواست از خدا مخواه .

ـ در پاسخ به این سؤال : بى اثرترین دعاها کدام است ؟
فرمود : دعا براى چیزهاى ناشدنى .

ـ عرض کردم : پروردگارا , مرا محتاج هیچ یک از آفریدگانت مگردان رسول خدا(ص )فرمود : اى على ! چنین مگو , زیرا هیچ کس نیست که محتاج دیگران نباشد عرض کردم : پس ,چه بگویم , اى رسول خدا؟
فرمود : بگو : خدایا! مرا محتاج آفریدگان بد خود مفرما.
ـ شـنـیـد که مردى مى گوید : خدایا! ازفتنه به تو پناه مى برم , به او فرمود : مى بینم که از مال و فـرزنـدت بـه خدا پناه مى برى خداى تعالى مى فرماید : ((همانا داراییها و فرزندان شما فتنه (مایه آزمـایـش ) هـسـتـند)) (این گونه مگو) بلکه بگو : خدایا! من از فتنه هاى گمراه کننده به تو پناه مى برم .

ـ امام صادق (ع ) : در پاسخ به سؤال از آیه ((آن چیزهایى را که خدا بدانها بعضى از شما را بر بعضى دیگر برترى داده است آرزومکنید)) فرمود : نباید انسان آرزوى زن و دختر کسى را بکند بلکه باید مانند آنها را آرزو کند(که خدا به او بدهد(
2 ـ شتاب داشتن .

ـ امـام صـادق (ع ) : هـرگـاه بنده دعا کند ,خداى تبارک و تعالى پیوسته در فکر حاجت اوست به شرط آن که بنده شتاب به خرج ندهد.
ـ هـر گـاه بـنـده شـتـاب کند و از حاجت خواهى خود (از خدا) دست بکشد خداى تعالى فرماید :بنده ام عجله کرد گویى مى پندارد که نیازهاى او را کسى جز من برآورده مى کند.
ـ مؤمن پیوسته در خیر ورفاه ورحمت خداست مادام که عجله نشان ندهد و نومیدانه دست ازدعا نـکشد (راوى مى گوید :) عرض کردم : چگونه عجله نشان مى دهد؟
فرمود : مى گوید:مدتهاست دعا مى کنم واجابتى نمى بینم .

ـ پـیـامـبـر خدا(ص ) : مردم تازمانى که شتاب به خرج ندهند پیوسته در خیر و خوبى خواهند بود عـرض شـد : اى رسـول خـدا , درود خدا برتو , چگونه شتاب به خرج مى دهند؟
فرمود : به این که بگویند : دعا کردیم اما مستجاب نشد.
3 ـ صلاح کار خود را به خدا نیاموزد.
ـ پـیـامـبـر خـدا(ص ) : خداى تبارک و تعالى فرموده است : اى آدمیزاد! از فرمانى که به تو داده ام اطاعت کن و صلاح کار خود را به من نیاموز.
ـ امـام عـلى (ع ) : خداى عز و جل از فراز عرش خود فرمود: اى بندگان من ! از آنچه به شمادستور داده ام فرمان برید و به من نیاموزید که چه چیز به صلاح شماست , زیرا من به آن داناترم و آنچه را به صلاح شماست از شما دریغ نمى کنم .

ـ امام صادق (ع ) : هر که به خدا چیزى راکه نمى داند یاد دهد عرش او به لرزه درآید.

کسى که حاجتش بى درخواست برآورده مى شود.

ـ پـیـامـبـر خـدا(ص ) : خداى تعالى فرموده است : هر کس چنان به یاد من باشد که فراموش کند چیزى از من بخواهد بهترین چیزى را که به سؤال کنندگان مى دهم به او عطا کنم .

ـ هـر کـس عـبادت خدا او را از مسالت از او غافل کند خداوند بهترین چیزى را که به سائلان خود مى دهد عطایش فرماید.
ـ خـداى تعالى فرموده است : هر کس یاد من او را از مسالت از من غافل کند , پیش از آن که از من بخواهد به او مى دهم .

ـ خـداونـد مـى فـرماید : کسى که یاد من او را از خواهش از من غافل کند, بالاتر از آن چیزى که به سائلان مى دهم او را عطا کنم .

ـ امـام صـادق (ع ) : هـرگـاه بـنـده را بـه درگـاه خـداى عز و جل حاجتى باشد و پیش از طلب حـاجـت خود زبان به ستایش (خدا) و درود فرستادن بر محمد و خاندان محمد بگشاید چندان که یادش برود حاجتى نیز داشته است خداوند حاجت او را , پیش از آن که بخواهد , برآورد.
ـ یـک بـار خـداى را خواندم و او پاسخم داد و من حاجت خود را از یاد بردم , زیرا پاسخ دهى خدا و روى آوردن او بـه بـنـده اش در هـنگام دعا بسى بزرگتر و ارزشمندتر است از آنچه که بنده از او مى خواهد , حتى اگر خواسته اش بهشت و نعمتهاى جاویدان آن باشد.
ـ ابـو حـمـزه : خـداونـد بـه داود(ع ) وحـى فرمود که : اى داود! هیچ بنده اى نیست که از فرمان مـن اطـاعـت کـنـد , مـگـر آن کـه خـواسته او را پیش از آن که بگوید برآورم و پیش از آن که مرا بخواندپاسخش گویم .

ـ فـاطـمه زهرا(ع ) : هر که عبادت ناب و خالصانه خود را به درگاه خدا فرا برد , خداوند عز وجل بهترین کارى را که به صلاح اوست برایش فرو فرستد.

آن که دعایش مستجاب مى شود.

ـ امام صادق (ع ) : هر گاه یکى از شما خواهد که هر چه از خداوند طلب کند به او بدهد باید از همه مـردم چـشم امید برکند و جز به خداامید نبندد پس , چون خداى عز و جل دانست که او براستى چنین است هر چه از خدا بخواهدعطایش کند.
ـ امام سجاد(ع ) : هر که در هیچ کارى به مردم امید نبندد و همه کارهاى خود را به خداى عز وجل واگذارد , خداوند هر خواسته اى که او داشته باشد اجابت کند.
ـ امـام حسن (ع ) : کسى که در دلش هوایى جز خشنودى (خدا) خطور نکند , من ضمانت مى کنم که خداوند دعایش را مستجاب کند.
ـ امـام صـادق (ع ) : دلـهـاى خـود را وارسـى کـنـیـد اگـر دیدید که خداوند آنها را از خطور هر گونه ناخشنودى نسبت به کارهایى که او مى کند پاک ساخته است (جز رضایت و خشنودى از خدا وکرده هاى او در دلتان نمى یابید) در این صورت هر چه مى خواهید از او طلب کنید.

دعاهایى که مستجاب مى شود.

ـ امـام صـادق (ع ) : سه دعاست که از خداى تعالى پوشیده نمى ماند (ومستجاب مى شود) : دعاى پـدر در حق فرزندش هرگاه نسبت به او نیکوکار و فرمانبردار باشد , نفرین پدر در حق او هرگاه وى را بـیازارد و نافرمانى کند ,نفرین ستمدیده در حق ستمگر , دعاى ستمدیده در حق کسى که انـتقام او را از ستمگر گرفته باشد , دعاى مرد مؤمن در حق برادر مؤمن خود که به خاطر ما او را کـمـک مـالـى کرده باشد ونفرین او در حق کسى که برادرش به وى محتاج شده و او مى توانسته است نیازش را برطرف سازد و نکرده است .

ـ پیامبر خدا(ص ) : دعاى چهار نفر رد نمى شود : پیشواى دادگر , پدر براى فرزندش , دعاى انسان بـراى برادرش در غیاب او و ستمدیده خداوند جل جلاله مى فرماید : به عزت و جلالم سوگند که گر چه به طول انجامد , اما عاقبت انتقام تو (ستمدیده ) را بگیرم .

ـ از نفرین پدر بترسید, که آن ازشمشیر برنده تر است .

ـ امـام على (ع ) : دعاى چهارکس رد نمى شود : پیشواى دادگر در حق ملتش و پدر صالح درحق فـرزندش و فرزند صالح در حق پدرش وستمدیده در حق کسى که به او ستم کرده است خداوند , عـز اسـمه , مى فرماید : به عزت و جلالم سوگند که حتى اگر زمانى هم بگذرد, سرانجام انتقام تو )ستمدیده ) را خواهم گرفت .

ـ امـام صادق (ع ) : مبادا ستمگرى را در ستم کردن به مسلمانى ستمدیده یارى رسانید , زیرا اگر شـمـا را نـفـریـن کند نفرینش مستجاب مى شود پدرمان رسول خدا(ص )مى فرمود : همانا نفرین مسلمان ستمدیده اجابت مى شود.